آموزش و تدریس تار و سه تار در تهران و کرج.گلشهر.فردیس.شاهین ویلا...

اسماعیل قهرمانی نوازنده تار و از شاگردان برجسته محضر میرزا حسینقلی و میرزا عبدلله بود.او را از برجسته ترین نوازندگان و حافظان ردیفدانسته اند و معروف است که وی سال های سال ، هر روز هفته را برنواختن تمام و کمال و یکی از دستگاه ها اختصاص داده بود. او در سال های بعد از 1300 ، معتبرترین راوی ردیف میرزا عبدلله با حفظ صناعت های اجرایی و خصوصیات فردی استاد خود ، شناخته می شد.

tarineh.com

نورعلی برومند:  « در سه تار ناخن زدن را از صبا و ضربی ها را از فروتن یاد گرفته ام . » در نوجوانی پدر برومند برای اینکه پسرش به علت عشق به موسیقی از درس و مشق غافل نشود ، اورا برای ادامه تحصیل به آلمان فرستاد. ولی نابینایی چشم باعث شد که وی از ادامه تحصیل (رشته پزشکی) محروم شده و به ایران باز گردد. لذا پس از مشورت با اساتید دریافت تنها کسی که ردیف های میرزاعبدلله را محفوظ دارد، اسماعیل قهرمانی است.بدین جهت سالها با اسماعیل قهرمانی کار کرده و ردیف میرزاعبدلله را نزد وی کاملا" آموخت.برومند سال ها برای ضبط و تنظیم و تدوین ردیف ها به روایت قهرمانی زحمت کشید و دوره ی کامل آن را به دعوت سازمان رادیو و تلویزیون ملی ایران با تار نواخت و ضبط کرد که امروز دستمایه ی اصلی معلمان مشغول به تعلیم موسیقی ایرانی ، است. برومند وسیله ای شد برای اینکه هنر اساتیدی چون حبیب سماعی ، سید حسین طاهرزاده ، درویش خان ، موسی معرفی ، ابوالحسن صبا ،رکن الدین خان مختاری ، یوسف فروتن ، عبدلله دوامی ، رضا روانبخش اسماعیل قهرمانی و ضیاء رسائی ، که برخی به طور مستقیم و برخی غیر مستقیم بر وی تاثیر گذارده بودند، به نسل امروز منتقل شود. طی 12 سال تدریس برومند در دانشکده ی هنر های زیبا ، جوانانی چون حسین علیزاده ،مجید کیانی ، جلال ذوالفنون، داریوش طلائی ، محمد رضا لطفی و... فارغ التحصیل شده و لیسانس گرفتند. وی علاوه بر گرد آوری و تدریس سازی ، ردیف آوازی را نیز از روی سبک طاهرزاده تنظیم و تدوین کرد و به شاگردان خود آموخت؛ که از آن جمله رضوی سروستانی و محمد رضا شجریان را می توان نام برد. برومند در آخرین سال عمر ، ریاست هیت داوران آزمون باربد را به عهده گرفت .

  از سایت:tarineh.com

موسی معرفی از شاگردان برجسته درویش خان است که به درجه ی اخذ نشان « تبر زین طلا » از دست وی ، درنوازندگی تار نایل آمد. وی مدت 30 سال به جمع آوری و تطبیق ردیف میرزاعبدلله و میرزا حسینقلی ، پرداخت و حاصل آن را به صورت کتابی مفصل تحت عنوان « ردیف موسیقی ایران » در سال 1332 منتشر کرد که در همان سال ها با تار « سلیمان روح افزا » ضبط شد. ( این اجرا اخیرا" منتشر شده است ).

  از سایت:tarineh.com

علی اکبر شهنازی فرزند آقا حسینقلی که از 8 سالگی آموزش تار را نزد پدر خود آغاز و ظرف مدت 6 سال ردیف موسیقی ایرانی را از ویآموخت. در 14 سالگی اولین اجرایش با آواز « جناب دماوندی » بر روی صفحه ضبط شد.در 18 سالگی با مرگ پدر ؛ بر کرسی استادی وی تکیه زد و در سال 1308 هنرستان موسیقی شهنازی را بنا کرد . در سال 1341 ردیف مرحوم پدرش را، که در حال حاضر به نام « ردیف میرزاحسینقلی » مشهور است ، با اجرایی بسیار زیبا برای ادره فرهنگ وقت ؛ ضبط کرد. از سال 1364 با تعطیل کردن هنرستان خود ، آموزش در هنرستان ملی را آغاز و تا اواخر عمر ، در دوره عالی هنرستان موسیقی به انتقال گنجینه هنری خود اهتمام ورزید. « ردیف دوره ی عالی»(یک جلد کتاب و 4 نوار کاست ) با اجرای خود استاد ، از وی باقی مانده ؛ که از منابع مهم آموزش تار به شمار می رود. شهنازی ؛ نوازنده ای توانا ، خلاق و دارای تکنیک بسیار درخشان بود و شاگردان زیادی را از چند نسل تربیت کرد . میرزا حسن خان مشاور ،منتظم الحکما ، حاج آقا محمد ایرانی ، حبیب الله صالحی ، هوشنگ ظریف ، رضا وهدانی ، محمد رضا لطفی ، حسین علیزاده ، داریوش طلائی، داریوش پیرنیاکان ، و... از جمله شاگردان وی بوده اند.

 از سایت:tarineh.com

شرکت در کلاس آموزش سه تار و تار در همه سنین امکان پذیر است. اموزش تار و سه تار به دو روش انجام می شود:

- روش سنتی گوشی یا سینه به سینه و یا مکتبخانه ای

- روش نوین تدریس از روی کتاب

کلاسهای موسیقی (آموزش تار) به صورت جلسات خصوصی و نیمه خصوصی برگزار می شود و مدرس تار در طول جلسه به آموزش درس جدید تار و رفع اشکالات تئوری و عملی هنرجو می پردازند.

ساز شناسی تار

تار از سازهای زهی و ایرانی است که با زخمه نواخته می‌شود.

در گذشته تار ایرانی پنج سیم (یا پنج تار) داشت. غلامحسین درویش یا درویش خان سیم ششمی به آن افزود که همچنان به کار می‌رود.

تار در لغت ایرانی به معنی زه، سیم و از لحاظ ساز شناسی از گروه سازهای زهی مضرابی است.

ساز تار به سازسه تاراز جهاتی مشابه است و از یک خانواده محسوب می شوند. شیوهٔ نوازندگی زخمهٔ عادی در تار به صورت راست (از بالا به پایین) است ولی در سه‌تار بالعکس است (از پایین به بالا). این دو ساز از نظر تعداد پرده‌ها نیز با هم شباهت دارند.

از نوازندگان پیشین ساز تار می توان از اساتیدی چون :آقا علی‌اکبر خان فراهانی،آقا حسینقلی، میرزاعبدالله، درویش خان، اسماعیل ساقی، علینقی وزیری، موسی معروفی، نصرالله زرین‌پنجه،علی‌اکبر شهنازی،مرتضی نی‌داوود،عبدالحسین شهنازی، غلامحسین بیگجه‌خانی، لطف‌الله مجد، عطا جنگوک، فریدون حافظی، جلیل شهناز، محمدرضا لطفی

تار سازی است که اگر نوازنده بر آن چیره شود، می‌تواند با آن کارهای زیبا و ماندگاری بیافریند. این ساز به خوبی توانایی تک نوازی و هم نوازی را دارا می‌باشد.

سن آموزش تار

اموزش ساز تار در همه سنین امکان پذیر است. کودکان از حدود 7سالگی می توانند به  یادگیری تار بپردازند ولی شروع کلاس آموزش تار بهتر است بعد از گذراندن دوره اموزش موسیقی کودک (ارف) باشد . نوجوانان و بزرگسالان هم  می توانند به آموزش تار بپردازند .آموزش موسیقی در هیچ سنی دیر نیست و علاوه بر اینکه  بعنوان تفریح  محسوب می شود می تواند در  تقویت حافظه و توانایی های ذهنی، و هماهنگی چشم ودست نقش  داشته باشد.

میزان تمرین آموزش تار

پیشرفت در یادگیری موسیقی و کلیه  رشته های هنری بتدریج و به آرامی انجام می شود و برای موفقیت  و کسب مهارت، تمرین و ممارست لازم است. پیشرفت هنرجویان در نواختن تار بستگی به میزان تمرین و استعداد آنها دارد و تمرین روزانه و مداوم معمولا کارایی بیشتری دارد.

 از سایت:http://www.matinmi.com

در ایام قدیم نسلی از ساز سازان سنتی در ایران به وجود آمدند، که در کارشان مهارت زیادی پیدا کردند و به مرحله ی استادی رسیدند. در همین زمان در خانواده ای هنرمند در جلفای اصفهان کودکی پا به عرصه وجود میگذارد که نام آوانس آبکاریان را برایش انتخاب و بعدها معروف به ( یحیی تار ساز ) شهرت زائد الوصفی کسب کرده به گونه ای که هر کس تاری داشته باشد، حتی دورترین روستاها آن را منسوب به یحیی می داند و افتخار می کند گویی تار با نام یحیی عجین شده و از هم جدا شدنی نیستند. پدر و عموی یحیی که به ترتیب خاچیک و هامبارسون نام داشتند از هنرمندان این رشته بودند و یحیی از زمان کودکی با تار و سایر وسایل موسیقی آشنا می شود و با آنها انس می گیرد، خصوصا" با شکل تار که اثری نیکو در او به جای می گذارد . هنگامی که صدای زیبای تار را می شنود شیفتگی و علاقه ای وافر بدان پیدا می کند و تصمیم می گیرد که کار پدر و عمویش را ادامه دهد.بزرگتر که می شود به پدرش در ساختن تار و سه تار کمک می کند.در قدیم روال کار چنین بوده که پدر یا عمو کارش را به پسر یا برادرزاده اش می آموخته، چون در آن زمان هنر و حرفه در خانواده موروثی بوده و یحیی هم بر همین منوال شاگردپدرش بوده است،به علت نبوغ ذاتی ای که داشته به زیبایی کار استادان دیگر هم توجه خاصی پیدا می کند و شیفته ی کار استاد فرج الله استاد یگانه و بی نظیر می شود پا را از دایره ی کار پدر و عمویش فراتر می گذارد و اندازه و الگوی استاد فرج الله را اختیار می کند و با کمی تصرف توانسته به ساز تار ، زیبایی خاص و قابل توجهی بدهد و صدادهی آن را به اعلا درجه برساند که تا کنون هیچ سازنده ای نتوانسته به آن مقام برسد . و این می رساند که او در این راه بسیار جست و جو کرده تا به آنچه مورد نظرش بوده ، دست یافته است .اگر تار یحیی را در سطحی صاف قرار دهیم خواهیم دید که تار یحیی از نظر زیبایی در بین تارهای ممتاز است .

مشخصه خوش خوانی و خوش دستی تار یحیی   

مشخصه خوش خوانی و خوش دستی تار یحیی به چند عامل مهم بستگی دارد: طرز ساخت کاسه، نصب دسته به کاسه ، عمل آوردن رو دسته ، اندازه های دقیق نسبت کاسه به دسته، تناسب کاسه ی بزرگ و کاسه کوچک (نقاره) ، نفیر داخل کاسه ، تراش داخل کاسه تناسب داخلی حجم کاسه ی بزرگ و کاسه کوچک و... مهمتراز اینها خرکی را که برای اولین بار روی تار قرارمیداد و آن را امتحان می کرد اگر از نظر صدادهی مطلوب واقع می شد دیگر عوض نمی کرد و این خرک را همیشه روی تار نگاه می داشت ، در صورت تغییر دادن صدا دهی تار کم می شود و از خوش خوانی می افتد . توصیه نگارنده این است که روی خرک تار خود را امضاء و علامت گذاری کنید زیرا عوض کردن آن به وسیله نا اهلان اختمال حتمی دارد. تار های یحیی به علت مرغوبیت ، خریداران فراوانی داشته است به یاد دارم در سال 1312 تار یحیی 40 تومان و تار سایر استادان 14 تا 15 تومان بود و تار های معمولی 3 تا 5 تومان خریداری می شد . بدین لحاظ کار او را تقلید و به نام او می فروختند. بنابراین تصمیم می گیرد مهری بسازد و کارهایش را مهر کند . تا آن زمان کسی کار را مهر می زد. یحیی مهر بیضی شکل کوچکی می سازد و کلمه یحیی را روی آن حک می کند و به درون کاسه بزرگ می زند. اما از خدا بی خبران این مهر را تقلید می کنند و او دوباره در صدد برمی آید که مهر دیگری بسازد ، مهری می سازد دایره شکل ونام یحیی را به تاریخ 1325 (هجری قمری) با فشار روی بیخ دسته تار می زند . که البته آن را هم تقلید می کنند . یحیی با این امر مبارزه می کند و مهر بیضی شکل کوچکی می سازد و آن را روی کاغذی می زند و تاریخ ساخت و محل ساخت را می نویسد و در زیر سیم گیر می چسباند و سیم گیر را در جای خود وصل می کند و مهر مخفی دیگری که همین مهر زیر سیم گیر باشد ، روی کاغذی می زند و آن را زیر استخوان سرپنجه می چسباند. اگر تار یحیی دست نخورده باشد ، این مهر زیر استخوان سر پنجه وجود دارد. اگر تاری این سه مهر را داشته باشد خصوصا" مهر زیر استخوان سر پنجه ، محققا" ساخته یحیی است.

نمونه مهر یحیی در بیخ دسته تار 

گفتیم که سازندگان قدیم کارشان را مهر نمی زدند ، بعد از یحیی این کار ترویج می شود شگرد کار یحیی برای ساخت تار این بود که برای بالا بردن کیفیت کارش  از بهترین چوب ها و بهترین مصالح استفاده می کرد . ذکر این نکته قابل اهمیت است که یحیی بیشتر تار هایش را در اصفهان ساخته است ، معمولا" این تار ها رنگ روشن و خال های سفیدی در پهلو های کاسه دارند و به همین دلیل این که چوب توت جوان استفاده شده ، صدایشان زنگ دارد و زیر خوان است وی مدتی به قزوین نزد خواهرش می رود و تارهایی که در آنجا ساخته به خاطر مرغوبیت چوب قزوین هم از نظر رنگ و هم از نظر صدا دهی خوب در آمده است.

یحیی چپ دست بوده ومعمولا افراد  چپ دست در کارشان مهارت زیادی پیدا می کنند. زمانی که یحیی در قزوین کار می کرده ، دو عدد تار یکی کاسه بزرگ و دیگری که اندازه های آن با تارهای معمولی فرق بسیار دارد . برای خواهرش می سازد و داخل تار بزرگ را با خط خود و با مدادکپیه بنفش به زبان ارمنی می نویسد و به خواهرش هدیه می کند . متاسفانه تاریخ در آن قید نشده است . این دو عدد تار در سال 1362 از خواهر زاده یحیی خریداری می شود و خریدار ، آن را برای تعمیر نزد من آورد و همان سه مهری را که قبلا" ذکر شد دارا بود.          در حال حاضر (تار یحیی ) در بین علاقمندان تا مرز 200 میلیون تومان نیز طرفدار داشته است.

نکته:امروزه حتی در میان سازندگان ساز یا فروشندگان ساز کم هستند افرادی که واقعا" بدانند که صدای یک تار چگونه باید باشد و هرگز به طور یقین نمی توان دانست که آیا فلان تار بد است یا نه، زیرا تنها کافی است که پوست بد قرا گیرد تا بهترین ساز تمام کیفیت خود را از دست بدهد. در بعضی از موارد ، یک سوهان کشی صحیح روی لبه ی کاسه یا روی دسته ی تار ، کافی است تا عیوب بزرگ را رفع کند ، و یا برعکس ، به ترتیبی غیر قابل مرمت صدای آن را ضایع کند . متداولترین معیار ، قدرت و زنگ است. اما برای قضاوت در باب کیفیت یک تار ، باید نواختن آن را هم به خوبی دانست.(دو اصل مهم متحول شدن تار ، پوست و خرک است).

 منبع.: http://www.3tar.ir